Dood
Afscheid nemen
Afscheid nemen van een dierbare is vaak moeilijk en verdrietig. Je rouwt om een overleden persoon of huisdier. Soms is een overlijden onverwacht, soms zie je het al aankomen. Rouw is heel normaal, het hoort bij het leven.
Hoe werkt rouw en verlies?
Rouw is heel normaal, het hoort bij het leven.
Het is voor iedereen anders.
Er is geen goed of fout.
Je kunt vanalles voelen.
Bijvoorbeeld boosheid, verdriet, eenzaamheid
of angst.
Je kunt pijn in je lichaam krijgen.
Of een naar gevoel.
Je hebt misschien veel honger.
Of juist helemaal geen trek.
Je kunt heel moe zijn.
Of druk en onrustig.
Soms kun je niet goed slapen.
Rouw en verlies
Tips bij verlies
Neem de tijd.
Het verdriet wordt minder.
Maar dat kan een tijd duren.
Het kan helpen om met iemand te praten.
Zorg goed voor jezelf.
Eet gezond, blijf bewegen en ga op tijd naar bed.
Blijf naar je werk gaan.
Een vast ritme is belangrijk. Het helpt je om door te gaan.
Blijf leuke dingen doen.
Ook al ben je verdrietig.
Je hoeft niet de hele tijd verdrietig te zijn. Je mag ook blij zijn.
Je hoeft je daarover niet schuldig te voelen.
Tips om iemand te herinneren
Je kunt een herinneringsplek maken.
Met foto's, spulletjes en een lichtje.
Je kunt schrijven of tekenen.
Wat je voelt of wat je mist.
Je kunt naar muziek luisteren.
Het kan helpen om iemand te herinneren.
En je emoties te voelen.
Een herinneringsboek maken kan fijn zijn.
Met foto's, tekeningen of woorden over degene die is overleden.
Website over de dood
Steffie heeft een website over de dood. Het gaat over wat de dood is. Over begraven en cremeren. Ook vind je er tips over hoe je ermee omgaat als iemand dood is. En je kunt een wensenboekje invullen over wat jij zou willen als je dood gaat.
Heb je niemand om mee te praten?
Ben je verdrietig? Heb je het moeilijk? Of voel je je alleen? Dan is het fijn om met iemand te praten. Is er niemand om naar je te luisteren? Bel of chat met de Luisterlijn. Zij zijn dag en nacht gratis bereikbaar.
Iemand helpen bij verlies
Ken je iemand die rouwt?
Hier een paar tips wat je kunt doen als je iemand wilt steunen.
Iedereen rouwt op zijn eigen manier.
Sommige mensen hebben veel tijd nodig en andere minder.
Luister naar het verhaal dat de ander vertelt.
Je hoeft niets te zeggen of vragen. Stil zijn is ook goed.
Je kunt en hoeft het verdriet van de ander niet weg te halen.
Hoe graag je dat ook wilt.
Het is vaak genoeg om iemand te steunen en aan iemand te denken.
Rouwen kan soms lang duren.
Soms wil iemand dan vaak en veel praten over degene die dood is gegaan.
Of over wat hij of zij voelt. Dat hoort erbij.
Vertel de ander niet wat hij of zij moet doen.
Vaak is luisteren al genoeg.
Of vraag wat je kunt doen.
Ga eens langs.
Bel op, stuur een kaartje of berichtje. Zo laat je merken dat je aan iemand denkt.
Iemand die rouwt heeft soms geen zin om dingen te doen.
Of om te bellen of om op bezoek te komen.
Daarom is het fijn als jij de eerste stap zet.
Nodig iemand wel uit voor feestjes of andere leuke dingen.
Iemand kan dan zelf beslissen of hij of zij wel of niet wil komen.
Rouwen kost tijd.
Dus blijf iemand steunen.
